Niet alleen wordt binnen Europa gestreefd naar koolstofvrije gebouwen, de omschakeling naar een circulaire economie is minstens even belangrijk. Gezien de grote impact van de bouwsector op grondstoffen, vormt circulariteit binnen die sector dan ook een uitdaging, maar eveneens een enorme opportuniteit.

Hoe kan je circulaire principes integreren in een strategisch en toekomstbestendig vastgoedplan voor publieke gebouwen?

1. Neem circulariteit op als één van de basisprincipes

Zie hiervoor ook de nota strategisch vastgoedbeleid als inspiratie.

• Inzetten op veranderingsgericht en circulair bouwen
  • Circulair bouwen bij (ver)nieuwbouw
  • Klimaatadaptief bouwen
  • Natuurinclusief bouwen
• Rekening houden met de waarde van materialen, bv. bij afbraak of renovatie kan worden nagegaan welke materialen kunnen worden gerecupereerd.
• Bij opmaak van onderhoudsplanningen (bv. als resultaat van conditiestaatmeting van de gebouwen), kan je bekijken hoe vervangingsinvesteringen circulair kunnen gebeuren.
• Gebruik van ‘as a service’-modellen: ‘light-as-a-service’, misschien zelfs ‘building-as-a-service’.

2. Voorzie een deel van het budget voor veranderingsgericht en circulair bouwen

Het is nu misschien nog niet altijd duidelijk welke circulaire principes in welke concrete renovatie of (ver)nieuwbouwprojecten kunnen worden ingezet. Maar we kunnen wel plannen om een budget te voorzien om in één of enkele projecten circulariteit mee te nemen.

Utrecht voorziet een budget van 2 mio eur per jaar aan investeringsmiddelen voor hun gebouwen. Omdat circulair en klimaatadaptief maken van gebouwen nog niet heel duidelijk te plannen valt, is de beslissing genomen om 10% van dat budget te besteden aan circulair en klimaatadaptief maken van gebouwen. Wil je hier meer over weten, lees meer in onze blog hierover.

3. Stel een afwegingskader op, als praktisch operationeel draaiboek

Een afwegingskader kan helpen om consequente beslissingen te maken en steeds vanuit een brede blik, waarbij energie, duurzaamheid,… worden meegenomen. Dat dit niet complex hoeft te zijn, vertelt gemeente Assen (NL). Klik hier voor hun afwegingskader.

4. Neem de waarde van materialen mee op in je business case bij renovatie en (ver)nieuwbouwprojecten

In een klassieke business case wordt geen rekening gehouden met restwaarden van materialen of het gebouw zelf en wordt dit volledig afgeschreven op een betrekkelijk korte termijn (in vergelijking met de werkelijke levensduur van een gebouw). Een circulair businessmodel houdt wel rekening met de restwaarde en alternatieve verdienmodellen. Hiermee wordt ook een focus gelegd op aspecten van waardecreatie en waardebehoud, waarmee een bijdrage kan worden geleverd aan een circulaire economie. In een circulaire business case worden de kosten en alle baten van een project gedurende de hele levenscyclus tegen elkaar afgewogen. Het uitgangspunt is dat producten en materialen een restwaarden hebben die als baat wordt meegenomen in de business case.

Voor een praktische eerste aanzet, verwijzen we graag naar onze buren (NL).

Ook op het leerplatform van SURE2050 kan je terecht voor meer informatie. In bouwsteen 3 (‘wat hebben we’), vind je meer uitleg ivm GRO, TOTEM, en hergebruik van materialen (ROTOR).

Heb je zelf goede voorbeelden, deel deze dan zeker, bv. binnen de praktijkendatabank van Netwerk Klimaat.